وصول مطالبات چیست؟
وصول مطالبات به معنای دریافت مبلغی است که یک شخص یا شرکت (طلبکار) از شخص یا شرکت دیگری (بدهکار) به عنوان بدهی طلب دارد.
این بدهی می‌تواند ناشی از فروش کالا یا خدمات، وام، اجاره، یا هر تعهد مالی دیگری باشد. در واقع، وصول مطالبات، فرایند قانونی و حقوقی است که طی آن، طلبکار تلاش می‌کند تا بدهی خود را از بدهکار دریافت کند.
اگر بدهکار به صورت داوطلبانه به پرداخت بدهی خود اقدام نکند، طلبکار می‌تواند با استفاده از روش‌های مختلف حقوقی مانند طرح دعوی در دادگاه، صدور اجراییه، توقیف اموال و… به وصول مطالبات خود اقدام کند.
وصول مطالبات به دلایل مختلفی از جمله حفظ نقدینگی کسب‌وکار، بهبود گردش مالی و جلوگیری از زیان‌های مالی، برای هر کسب‌وکاری اهمیت ویژه‌ای دارد. به نتیجه رسیدن وصول مطالبات، یکی از روش‌های پیشگیری از ورشکستگی است.
اسناد لازم برای وصول مطالبات
برای وصول مطالبات، داشتن اسناد معتبر امری ضروری است. این اسناد می‌توانند به دو دسته کلی اسناد رسمی و اسناد عادی تقسیم شوند.
اسناد رسمی، مانند قراردادهایی که در دفترخانه ثبت می‌شوند، از اعتبار قانونی بالاتری برخوردارند و در صورت بروز اختلاف، به عنوان مدرک محکمی در دادگاه قابل استناد هستند. این نوع اسناد معمولاً برای معاملات مهم و پر ارزش استفاده می‌شوند.
اسناد عادی نیز شامل طیف وسیعی از مدارک مانند رسید، فاکتور، قراردادهای ساده و… می‌شوند. اگرچه این اسناد به اندازه اسناد رسمی از اعتبار قانونی برخوردار نیستند، اما در برخی موارد می‌توانند به عنوان مدرک برای اثبات ادعا استفاده شوند.
یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های اسناد رسمی و عادی، نحوه تنظیم و ثبت آنها است.
اسناد رسمی تنها توسط دفاتر اسناد رسمی و با رعایت تشریفات قانونی تنظیم می‌شوند، در حالی که اسناد عادی می‌توانند به صورت دستی یا ماشینی و توسط هر شخصی تنظیم شوند.
در حوزه تجارت، اسناد تجاری مانند چک و سفته از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. این اسناد، تعهد پرداخت وجهی مشخص در زمان معینی هستند و در صورت عدم پرداخت، دارنده سند می‌تواند به راحتی از طریق مراجع قضایی اقدام به وصول مطالبات خود نماید.
علاوه بر چک و سفته، اسنادی مانند برگه‌های سهام، بارنامه و اوراق قرضه نیز در حوزه تجارت کاربرد فراوانی دارند. به طور خلاصه، داشتن اسناد معتبر، به ویژه اسناد رسمی، می‌تواند به شما در وصول مطالباتتان کمک شایانی نماید.
در هنگام انجام هرگونه معامله، بهتر است که تمامی توافقات را به صورت کتبی و با ذکر جزئیات کامل در یک سند رسمی ثبت نمایید تا در صورت بروز هرگونه مشکل، بتوانید از حقوق خود دفاع کنید.
تعهدات افراد در مطالبات
به صورت کلی تعهدات افراد در مطالبات به دو دسته قراردادی و غیر قراردادی تقسیم می‌شود که ما در ادامه در رابطه با هر دو نوع توضیحاتی ارائه خواهیم داد:
تعهدات قراردادی
زمانی که دو طرف قراردادی با یکدیگر منعقد می‌کنند، هر یک از طرفین متعهد به انجام تعهدات مشخصی می‌شوند. این تعهدات می‌تواند شامل پرداخت مبلغی مشخص، تحویل کالا یا خدمت، انجام کاری خاص و… باشد.
در صورت عدم انجام تعهدات توسط یکی از طرفین، طرف مقابل می‌تواند با استناد به قرارداد، به دادگاه مراجعه کرده و مطالبه خسارت نماید. قراردادها به عنوان اسناد رسمی و قانونی، نقش بسیار مهمی در اثبات تعهدات افراد و وصول مطالبات دارند.
تعهدات غیرقراردادی
علاوه بر تعهدات ناشی از قرارداد، افراد ممکن است بر اساس قوانین و مقررات عمومی نیز دارای تعهداتی نسبت به یکدیگر باشند. به عنوان مثال، در مواردی که فردی به صورت غیرقانونی به اموال یا حقوق دیگری آسیب برساند، موظف به جبران خسارت وارده است.
این نوع تعهدات، تعهدات غیرقراردادی نامیده می‌شوند و در مواردی که قراردادی بین طرفین وجود نداشته باشد، برای وصول مطالبات از آنها استفاده می‌شود که در این موارد، اثبات تعهد و خسارت وارده، مستلزم ارائه مدارک و دلایل کافی به دادگاه است.
روش‌های وصول مطالبات
به صورت کلی روش‌های وصول مطالبات متعدد هستند که در ادامه به ۵ مورد از بهترینِ این روش‌ها اشاره می‌کنیم و اطلاعات مفیدی نیز در رابطه با هر روش ارائه می‌دهیم:
- مذاکره و توافق: اولین و معمول‌ترین روش برای وصول مطالبات، مذاکره دوستانه با بدهکار است. در این روش، طلبکار سعی می‌کند با بدهکار به توافق برسد تا بدهی به صورت کامل یا بخشی از آن پرداخت شود. این روش معمولاً هزینه کمتری نسبت به سایر روش‌ها دارد و به حفظ روابط تجاری کمک می‌کند.
- اقدام حقوقی: در صورتی که مذاکره نتیجه نداد، طلبکار می‌تواند به دادگاه مراجعه کرده و دادخواست مطالبه بدهی را مطرح کند. دادگاه پس از بررسی ادعاهای طرفین، حکم لازم را صادر می‌کند. اجرای حکم دادگاه نیز توسط دادگاه یا اجرای احکام انجام می‌شود.
- توقیف اموال بدهکار: یکی دیگر از روش‌های وصول مطالبات، توقیف اموال منقول و غیرمنقول بدهکار است. این روش معمولاً زمانی استفاده می‌شود که بدهکار اموالی داشته باشد که ارزش آن برابر یا بیشتر از بدهی باشد. توقیف اموال با دستور دادگاه انجام می‌شود و اموال توقیف شده تا زمان پرداخت بدهی در اختیار دادگاه باقی می‌ماند.
- مراجعه به شورای حل اختلاف: برای مطالبات کم ارزش، می‌توان به شورای حل اختلاف مراجعه کرد. شورای حل اختلاف با برگزاری جلسات میانجی‌گری سعی می‌کند بین طرفین اختلاف را حل کند و به توافق برسند. این روش معمولاً سریع‌تر و کم‌هزینه‌تر از دادگاه است.
- وصول مطالبات از طریق موسسات اعتباری: در مواردی که بدهکار از یک موسسه اعتباری تسهیلات دریافت کرده باشد، موسسه اعتباری می‌تواند برای وصول مطالبات خود از روش‌های قانونی مانند توقیف اموال، حراج اموال و… استفاده کند.
وصول مطالبات از طریق اجرای ثبت چیست؟
وصول مطالبات از طریق اجرای ثبت، یکی از روش‌های رایج و کارآمد برای افرادی است که طلبی از دیگری دارند. هنگامی که فردی نتواند بدهی خود را به صورت داوطلبانه پرداخت کند، طلبکار می‌تواند با استفاده از ابزارهای قانونی، اقدام به وصول مطالبات خود نماید.
یکی از این ابزارها، اجرای ثبت است. اجرای ثبت، ساز و کاری است که به موجب آن، اسناد لازم‌الاجرا مانند چک، سفته و برخی اسناد رسمی، بدون نیاز به طی تشریفات طولانی دادرسی، قابل اجرا هستند.
این بدان معناست که دارنده سند لازم‌الاجرا می‌تواند با مراجعه به اداره ثبت و ارائه سند، درخواست صدور اجراییه نماید.
اجراییه در واقع حکم اجرایی شدن سند است و به موجب آن، اموال بدهکار توقیف و به حراج گذاشته می‌شود تا از محل فروش آنها، طلب طلبکار پرداخت شود.
مزیت اصلی وصول مطالبات از طریق اجرای ثبت، سرعت و سهولت آن است. در مقایسه با دادرسی‌های طولانی دادگاه، فرآیند اجرای ثبت بسیار سریع‌تر و کم‌هزینه‌تر است.
همچنین، از آنجایی که اجراییه بر اساس یک سند رسمی صادر می‌شود، قدرت اجرایی بالایی دارد و امکان اعتراض به آن بسیار محدود است.
برای کاهش قطعی زمان رسیدگی به پرونده، مراجعه به مشاور حقوقی در تهران و سایر شهرها نیز بهترین راه حل است.
شرایط و ارکان طرح دعاوی وصول مطالبات
طرح دعوای وصول مطالبات، یکی از رایج‌ترین دعاوی است که در محاکم قضایی مطرح می‌شود. برای اینکه این دعوا قابل استماع باشد، باید شرایط و ارکان خاصی وجود داشته باشد. در ادامه به بررسی این شرایط می‌پردازیم:
- وجود دین و طلب: اولین و مهم‌ترین شرط برای طرح دعوای وصول مطالبات، وجود یک دین و طلب معین و مشخص است. به عبارت دیگر، باید ثابت شود که بین دو طرف رابطه بدهکاری و طلبکاری وجود داشته و مبلغ مشخصی بین آنها بدهکار است.
- سررسید دین: دین باید به سررسید رسیده باشد. یعنی مدت زمانی که برای پرداخت دین تعیین شده است، سپری شده باشد. اگر دین هنوز به سررسید نرسیده است، نمی‌توان دعوای وصول مطالبات را مطرح کرد!
- مطالبه قبلی: قبل از طرح دعوا، معمولاً باید از بدهکار مطالبه پرداخت دین شود. این مطالبه می‌تواند به صورت کتبی (مانند اظهارنامه) یا شفاهی باشد.
- عدم پرداخت دین: بدهکار باید از پرداخت دین خود خودداری کرده باشد. اگر بدهکار به صورت داوطلبانه دین خود را پرداخت کند، نیازی به طرح دعوا نیست.
- وجود سند یا دلیل: برای اثبات وجود دین و طلب، باید سند یا دلیلی وجود داشته باشد. این سند می‌تواند یک قرارداد کتبی، چک، سفته، رسید یا هر مدرک دیگری باشد که وجود دین را ثابت کند. در صورتی که سندی وجود نداشته باشد، می‌توان از شهادت شهود یا سایر ادله قانونی برای اثبات ادعا استفاده کرد.
- صلاحیت دادگاه: دعوای وصول مطالبات باید در دادگاهی مطرح شود که صلاحیت رسیدگی به آن را داشته باشد. صلاحیت دادگاه به عواملی مانند محل اقامت بدهکار یا محل وقوع تعهد بستگی دارد.
- رعایت تشریفات قانونی: برای طرح دعوای وصول مطالبات، باید تشریفات قانونی مانند تنظیم دادخواست، پرداخت هزینه دادرسی و تقدیم دادخواست به دادگاه رعایت شود.
برای موفقیت قطعی در روند پرونده وصول مطالبات، بهتر است پیش از هر اقدامی با بهترین وکیل تجاری در تهران مشورت کنید.
مراحل و نحوه طرح دعاوی وصول مطالبات
برای وصول مطالبات ابتدای امر باید اطلاع رسانی‌های لازم صورت گیرد و فردی که طلبکار است باید نسبت به این موضوع اقدام کند.
اگر با وجود این اقدام همچنان بدهکار از پرداخت بدهی خود خودداری کرد، طلبکار باید نسبت به ارسال اظهارنامه اقدام کند و اگر باز هم بدهکار بدهی خود را نپرداخت، شکایت حقوقی و ارسال دادخواست در این باره می‌تواند اقدام نهایی برای پیگیری این امر باشد.
مرجع صالح قضایی رسیدگی به دعوای وصل مطالبات
دادگاه‌های عمومی مرجع صالح قضایی برای رسیدگی به دعاوی وصول مطالبات هستند منتهی اگر مورد مطالبه در این موضوع کمتر از بیست میلیون تومان باشد، شورای حل اختلاف مرجع اصلی پیگیری این موضوع خواهد بود.
توصیه ها و نکات مهم در دعاوی وصول مطالبات
- حتما برای پولی که قرض می‌دهید رسید یا سند دریافت کنید!
- موعد بازگشت پول را مشخص کنید و سعی کنید همواره برای این موضوع شاهد داشته باشید.
- حدالامکان سفته یا چک برای پول یا مالی که می‌دهید دریافت کنید.
- در صورت عدم پرداخت بدهی توسط بدهکار، در وهله اول برای او اظهارنامه ارسال کنید!
- دعوی خود را در دادگاه حقوقی پیگیری کنید و اگر مبلغ بدهیِ بدهکار زیر ۲۰ میلیون تومان است برای پیگیری، شورای حل
- اختلاف را در نظر بگیرید!
- اگر به مشکل حقوقی خاصی برخورد کردید خود دست به کار نشوید و از مشاوره و خدمات وکیل پایه یک دادگستری خبره و متخصص استفاده کنید!
ما در مطالب این صفحه از دادپایا ۰ تا ۱۰۰ موضوع وصول مطالبات را مورد بررسی قرار دادیم و در رابطه با مواردی چون اسناد لازم برای وصول مطالبات، تعهدات افراد در مطالبات، روش های وصول مطالبات، شرایط و ارکان طرح دعاوی وصول مطالبات، مراحل و نحوه طرح دعاوی وصول مطالبات، مرجع صالح قضایی رسیدگی به دعوای وصل مطالبات و برخی نکات مهم دیگر مربوط به این موضوع سخن گفتیم.
اینک در انتها امیدواریم مطالب این صفحه برای شما عزیزان مفید بوده باشد.
برای اینکه از روند موفقیت آمیز پرونده وصول مطالبات خود مطمئن شوید، توصیه می‌کنیم حتما در لیست بهترین وکیل در تهران متعلق به گروه حقوقی دادپایا، وکیلی متناسب با پرونده و انتظارات خود انتخاب کنید.
