جرم شرب خمر و مصادیق آن
جرم شرب خمر به معنای نوشیدن مشروبات الکلی است که در بسیاری از ادیان و قوانین بشری ممنوع و جرم محسوب می‌شود. در اسلام نیز شرب خمر حرام و دارای مجازات شرعی است.
به طور کلی، هر نوع نوشیدنی که باعث مستی و تغییر حالت هوشیاری شود، مشمول تعریف مشروب الکلی و در نتیجه جرم شرب خمر قرار می‌گیرد.
مصادیق شرب خمر بسیار متنوع است و شامل انواع مختلف مشروبات الکلی از جمله آبجو، شراب، ودکا، و دیگر نوشیدنی‌های الکلی با درصدهای مختلف می‌شود.
علاوه بر این، هر نوع ماده‌ای که با مصرف آن فرد مست شود، حتی اگر به صورت مستقیم مشروب الکلی نباشد، می‌تواند مشمول این جرم شود.
مجازات شرب خمر چیست؟
مصرف مشروبات الکلی جرمی محسوب می‌شود که مجازات آن در شرع مشخص شده و قابل تغییر نیست. این مجازات به دلیل ماهیت شرعی آن، حدی نامیده می‌شود. از جمله سوالات رایجی که در این زمینه مطرح می‌شود، عزل قیم در صورت مستی است.
در ادامه می‌توانید با مطالعه مطالب مرتبط، به پاسخ آن دست یابید. قانون مجازات اسلامی نیز به صراحت به این موضوع پرداخته است.
بر اساس ماده ۷۰۱ این قانون، مصرف علنی مشروبات الکلی در اماکن عمومی علاوه بر مجازات شرعی، به حبس از دو ماه تا شش ماه نیز منجر می‌شود.
همچنین، تولید، خرید، فروش، نگهداری یا حمل مشروبات الکلی جرم تلقی شده و مجازات حبس، شلاق و جزای نقدی سنگینی را در پی دارد. رسیدگی به این جرایم در صلاحیت محاکم عمومی است.
شرب خمر در قانون مجازات اسلامی
شرب خمر در قانون مجازات اسلامی به دو بُعد در دو ماده ۷۰۱ و ۷۰۲ قانون مجازات اسلامی تقسیم می‌شود و همانطور که در پاراگراف قبلی نیز اشاره کردیم، مطابق ماده ۷۰۱ این قانون، شرب خمر در اماکن عمومی موجب حبس ۲ تا ۶ ماه و مجازات شرعی است.
همچنین مطابق ماده ۷۰۲ قانون مذکور خرید، فروش، حمل و نگهداری مشروبات الکلی شش ماه تا یک سال حبس، هفتاد وچهار ضربه شلاق و نیز پرداخت جزای نقدی به اندازه ۱۰ برابر ارزش عرفی کالای یاد شده را در پی خواهد داشت.
حکم و مجازات شرب خمر در صورت تکرار جرم!
مجازات شرب خمر در هر بار برای افراد متفاوت است و به طور کلی قانونگذار صراحتا برای تعداد دفعات انجام شده‌ی این جرم نیز قائده خاصی در نظر گرفته است که طبق این قائده در ادامه مجازات شرب خمر در هر بار را بررسی می‌کنیم.
مجازات شرب خمر برای بار اول
بر اساس قوانین اسلامی و برخی قوانین مدنی، مجازات اولیه برای فردی که برای اولین بار مرتکب این جرم می‌شود، اعمال ۸۰ ضربه شلاق است. با این حال، قاضی می‌تواند با توجه به شرایط خاص پرونده، شدت جرم، سابقه فرد و سایر عوامل مرتبط، در میزان این مجازات افزایش یا کاهش اعمال کند.
مجازات شرب خمر برای بار دوم
طبق قوانین موجود، مجازات شرب خمر برای بار دوم، مشابه بار اول تعیین شده است و فرد مرتکب به ۸۰ ضربه شلاق محکوم می‌شود. با این حال، سیستم قضایی امکان اعمال تخفیف در مجازات یا حتی برائت از اتهام را قبل از صدور رای نهایی برای متهم فراهم می‌کند.
مجازات شرب خمر برای بار سوم
حکم ۸۰ ضربه شلاق به عنوان مجازات شرب خمر برای بار سوم نیز صادق است منتهی امکان بخشش متهم در این باره تقریبا غیر ممکن خواهد بود!
مجازات شرب خمر برای بار چهارم
قانون مجازات اسلامی برای جرم شرب خمر مجازاتی پلکانی در نظر گرفته است. بر اساس ماده ۱۳۶ این قانون، برای سه بار نخستین ارتکاب این جرم، حکم هشتاد ضربه شلاق تعیین شده است.
اما با تکرار این عمل برای بار چهارم، مجازات به شدت تشدید شده و مرتکب به اعدام محکوم خواهد شد. این مجازات شدید با هدف بازدارندگی و حفظ نظم اجتماعی وضع شده است.
مجازات شرب خمر افراد زیر سن قانونی (۱۸)
قوانین جاری کشور برای افراد زیر سن قانونی ۱۸ سال، مجازات مشخصی همچون شلاق برای مصرف مشروبات الکلی در نظر نگرفته است. این بدان معناست که نوجوانان زیر این سن، حتی اگر از نظر شرعی بالغ محسوب شوند، مشمول مجازات‌های سنگین حدی و قصاص نخواهند شد.
مجازات شرب خمر و نوشیدن مشروبات الکلی افراد غیرمسلمان
قانون مجازات اسلامی در برخورد با شرب خمر افراد غیرمسلمان رویکردی متعادل اتخاذ کرده است. مطابق این قانون، اگر دین فرد غیرمسلمان مصرف مشروبات الکلی را منع نکند و او نیز به طور پنهانی به این عمل مبادرت ورزد، مجازاتی متوجه وی نخواهد بود!
اما در صورتی که فرد غیرمسلمان به صورت آشکار و علنی اقدام به مصرف مشروبات الکلی نماید و یا در انظار عمومی در حالت مستی ظاهر شود، مرتکب جرم محسوب شده و مشمول مجازات خواهد شد.
مجازات شرب خمر و مصرف مشروبات الکی حین رانندگی
رانندگی در حالت مستی، جرمی خطرناک است که جان بسیاری را به خطر می‌اندازد. قانونگذار برای مقابله با این جرم، مجازات‌های سختی را در نظر گرفته است.
طبق قوانین موجود، رانندگانی که در حالت مستی رانندگی می‌کنند، علاوه بر توقیف ۲۱ روزه خودرو و ضبط گواهینامه به مدت ۶ ماه، باید جریمه نقدی سنگینی را نیز پرداخت کنند. اما داستان به همین جا ختم نمی‌شود.
اگر راننده‌ای در حالت مستی رانندگی کند و باعث تصادفی شود که منجر به ضرب و جرح یا قتل افراد دیگر شود، مجازات او بسیار شدیدتر خواهد بود. در چنین مواردی، راننده خاطی به بیش از ۵ سال حبس محکوم شده و به مدت ۱ تا ۵ سال از رانندگی محروم خواهد شد.
این مجازات‌های سنگین نشان از اهمیت بالای این موضوع و عواقب وخیم رانندگی در حالت مستی دارد.
مجازات شرب خمر در امکان عمومی
مصرف مشروبات الکلی در اماکن و معابر عمومی جرم محسوب شده و در قانون مجازات اسلامی برای آن مجازات تعیین شده است.
مطابق ماده ۷۰۱ این قانون، هر فردی که به صورت آشکار و علنی در اماکن عمومی اقدام به مصرف مشروبات الکلی نماید، علاوه بر ۸۰ ضربه شلاق (حد شرعی)، به ۲ تا ۶ ماه حبس تعزیری نیز محکوم خواهد شد.
این مجازات برای مسلمانان و غیرمسلمانان یکسان بوده و صرف نظر از دین و مذهب فرد مرتکب اعمال می‌شود. قانونگذار با توجه به اهمیت حفظ نظم و امنیت عمومی و همچنین جلوگیری از ترویج ناهنجاری‌های اجتماعی، برای این جرم مجازات سنگینی در نظر گرفته است.
هدف از تعیین این مجازات، بازدارندگی از مصرف مشروبات الکلی در اماکن عمومی و کاهش آسیب‌های اجتماعی ناشی از این عمل است. با این حال، در خصوص میزان مجازات حبس تعزیری برای این جرم، اختلاف نظرهایی وجود دارد.
ماده ۸۳۵ قانون مجازات اسلامی نیز برای این جرم مجازاتی را تعیین کرده است که بر اساس آن، فرد مرتکب به ۱۰ روز تا ۲ ماه حبس محکوم خواهد شد.
این اختلاف نظر در میزان مجازات حبس تعزیری، نشان از پیچیدگی‌های موجود در قانونگذاری در این زمینه دارد و ممکن است در مواردی منجر به اختلاف نظر قضایی شود.
مجازات تظاهر به شرب خمر
قانون مجازات اسلامی برای افرادی که به صورت علنی اقدام به مصرف مشروبات الکلی می‌نمایند، مجازات مشخصی را در نظر گرفته است.
بر اساس ماده ۶۳۸ قانون تعزیرات، هر فردی که در انظار عمومی و اماکن عمومی به تظاهر به عمل حرامی مانند شرب خمر بپردازد، علاوه بر مجازات اصلی عمل ارتکابی، به حبس از ده روز تا دو ماه یا تا ۷۴ ضربه شلاق تعزیری محکوم خواهد شد.
قانونگذار برای افرادی که غیرمسلمان هستند و به صورت علنی مشروبات الکلی مصرف نمی‌کنند اما در حال مستی در معابر یا اماکن عمومی ظاهر می‌شوند نیز همین مجازات را در نظر گرفته است.
مجازات مشارکت و تهیه بستر و مکان برای شرب خمر چیست؟
قانون مجازات اسلامی برای افرادی که اقدام به ایجاد مکان‌هایی برای مصرف مشروبات الکلی می‌کنند، مجازات مشخصی را در نظر گرفته است. بر اساس ماده ۷۰۴ قانون مجازات اسلامی، هر فردی که مکانی را برای شرب خمر دایر کند یا افراد دیگر را به این مکان دعوت نماید، مرتکب جرم می‌شود.
این فرد به مجازات حبس از سه ماه تا دو سال و شلاق تا ۷۴ ضربه یا جزای نقدی از یک میلیون و پانصد هزار تا دوازده میلیون ریال یا هر دو مورد محکوم خواهد شد.
بنابراین، فراهم کردن امکان شرب خمر در هر شکل و صورتی جرم محسوب شده و مشمول مجازات‌های قانونی خواهد شد. این مجازات‌ها به منظور حفظ نظم عمومی و جلوگیری از ترویج رفتارهای خلاف شرع و عرف در جامعه وضع شده‌اند.
علاوه بر مجازات‌های فردی، دایر کردن مکان‌های شرب خمر می‌تواند عواقب اجتماعی دیگری نیز داشته باشد، از جمله افزایش جرم و جنایت، تخریب خانواده‌ها و آسیب‌های جسمی و روحی فردی.
اثبات شرب خمر چگونه انجام می شود؟
اثبات جرم شرب خمر در نظام قضایی بر اساس قوانین و مقررات مشخصی صورت می‌گیرد. این جرم به دلایل مختلفی از جمله حفظ نظم عمومی، سلامت جامعه و باورهای مذهبی برخی افراد، قابل تعقیب است. روش‌های اصلی اثبات این جرم عبارتند از:
- اقرار متهم: اگر فردی به صورت داوطلبانه و بدون اجبار به مصرف مشروبات الکلی اعتراف کند، این اعتراف قوی‌ترین دلیل برای اثبات جرم محسوب می‌شود. البته این اعتراف باید در شرایطی انجام شود که فرد کاملاً آگاه و بالغ باشد و تحت هیچگونه فشار یا تهدیدی قرار نداشته باشد.
- شهادت شهود: در صورتی که فردی به شرب خمر متهم شود و خود این اتهام را رد کند، شهادت دو نفر مرد عادل می‌تواند برای اثبات جرم کافی باشد. این شهود باید به صورت مستقیم و بدون واسطه شاهد مصرف مشروبات الکلی توسط متهم بوده باشند.
- علم قاضی: در مواردی که دلایل کافی برای اثبات جرم وجود نداشته باشد اما قاضی بر اساس قرائن و شواهد موجود به ارتکاب جرم توسط متهم یقین پیدا کند، می‌تواند بر اساس علم خود حکم به مجرمیت متهم صادر کند.
- تست‌های آزمایشگاهی: در برخی موارد، از تست‌های آزمایشگاهی برای اثبات وجود الکل در خون فرد استفاده می‌شود. این تست‌ها معمولاً در مواردی انجام می‌شود که فرد در حال رانندگی یا در شرایطی خاص دستگیر شده باشد.
در دادگاه شرب خمر چه بگوییم؟
پاسخ به این سوال وابسته به شرایط شما دارد. اینکه اعتراف به این جرم کرده‌اید یا خیر و اینکه در چه شرایطی به این موضوع متهم شده‌اید.
در این باره باید بدانید یکی از دلایل اصلی و محکم برای اثبات موضوع شرب خمر اقرار متهم است. بنابراین اگر احساس می‌کنید جرمی مرتکب نشده‌اید به هیچ عنوان اقرار نکنید!
همچنین به شما پیشنهاد می‌کنیم در محاکم قضایی از گفتن دروغ بپرهیزید و سعی کنید صادقانه رفتار کنید!
مرجع قضایی صالح برای رسیدگی به جرایم شرب خمر
صلاحیت رسیدگی به جرایم مرتبط با مصرف مشروبات الکلی در قوانین کیفری به عوامل مختلفی از جمله محل وقوع جرم، نوع جرم و میزان مجازات پیش‌بینی شده بستگی دارد.
به طور کلی، دادگاه‌ها و دادسراهای کیفری مستقر در محلی که جرم در آن رخ داده، صلاحیت رسیدگی اولیه به این‌گونه جرایم را بر عهده دارند.
از نظر نوع جرم و میزان مجازات نیز، دادگاه‌های کیفری دو معمولاً به عنوان مرجع صالح برای رسیدگی به جرایم مرتبط با شرب خمر و خرید و فروش مشروبات الکلی تعیین شده‌اند.
این بدین معناست که پرونده‌های مربوط به این جرایم، پس از طی مراحل اولیه در دادسرا، به دادگاه کیفری دو ارجاع می‌شوند تا به طور تخصصی به آن‌ها رسیدگی شود.
با توجه به پیچیدگی‌های قانونی و مجازات‌های متنوعی که برای این جرایم در نظر گرفته شده است، سپردن رسیدگی به این پرونده‌ها به دادگاه‌های کیفری دو می‌تواند منجر به صدور احکام عادلانه‌تر و دقیق‌تر شود.
تخفیف مجازات شرب خمر امکان پذیر است؟
قانون مجازات اسلامی برای جرم شرب خمر، امکان تخفیف و یا حتی سقوط مجازات را در برخی شرایط خاص پیش‌بینی کرده است. یکی از این شرایط، توبه متهم قبل از اثبات جرم در دادگاه است. در چنین مواردی، قاضی می‌تواند با توجه به میزان ندامت و سایر عوامل مؤثر، مجازات فرد را تخفیف دهد.
همچنین، اگر جرم شرب خمر با اقرار متهم به اثبات برسد و وی پس از ارتکاب جرم توبه کند، می‌تواند درخواست عفو از رئیس قوه قضائیه را مطرح نماید.
با این حال، باید توجه داشت که هر توبه‌ای منجر به تخفیف یا سقوط مجازات نمی‌شود. برای مثال، فردی که پس از تحمل مجازات مجدداً مرتکب جرم شرب خمر شود، حق استفاده از امتیاز توبه را از دست خواهد داد.
همچنین، شرایط و ضوابط دقیق تخفیف مجازات در این زمینه، در قوانین و مقررات جزایی به طور کامل تشریح شده است و تصمیم‌گیری نهایی در این خصوص بر عهده قاضی خواهد بود.
آیا امکان تبدیل مجازات شرب خمر به جریمه نقدی وجود دارد؟
در خصوص تبدیل مجازات شرب خمر به جریمه نقدی، باید گفت که به طور کلی، همه مجازات‌های تعزیری قابل تبدیل به مجازات‌های جایگزین مانند جریمه نقدی هستند. این امر به قاضی اجازه می‌دهد تا با توجه به شرایط هر پرونده، مناسب‌ترین مجازات را برای متهم تعیین کند.
با این حال، تصمیم‌گیری در مورد تبدیل مجازات، به شرایط خاصی بستگی دارد و صرفاً به درخواست متهم انجام نمی‌شود.
در این صفحه با انواع مجازات شرب خمر آشنا شدید و اطلاعاتی مفیدی برای موضوعات مربوط به شرب خمر، مجازات مربوط به تعداد دفعات شرب خمر، مرجع صالح برای رسیدگی به شرب خمر و… دریافت نمودید و اینک در انتها به برخی از سوالات شما عزیزان پاسخ دادیم.
