اظهار نامه چیست
اظهارنامه به عنوان متنی رسمی و قانونی تنظیم می‌شود تا در چارچوب قوانین، خواسته یا حقوق از دست‌رفته را از طرف مقابل، پیش از مراجعه به دادگاه اعلام کند. در بسیاری از مواقع، افراد نمی‌توانند یا شرایطی ندارند که برای احقاق حق یا طلبشان به مراجع قضایی مراجعه کنند و درعین حال تمایل دارند پیش از طرح دادخواست، موضوع را از راه مصالحه حل‌وفصل نمایند.
در چنین شرایطی، بهترین راه‌حل، ارسال اظهارنامه به طرف مقابل است. برای نمونه، فردی ممکن است خواسته یا طلبی از کسی داشته باشد و با وجود تذکرات مکرر، بدهکار همچنان از پرداخت آن خودداری کند. در این حالت، طلبکار می‌تواند با ثبت اظهارنامه، یک فرصت دیگر به بدهکار بدهد تا بدهی و تعهدات خود را انجام دهد، پیش از آنکه به طرح دعوی در دادگاه بپردازد.
انواع اظهارنامه کدامند؟
به طور کلی، اظهارنامه‌ها به دو نوع اختیاری و اجباری تقسیم می‌شوند.
اظهارنامه‌های اختیاری
به طور معمول، ارسال اظهارنامه قبل از ارائه دادخواست و شروع دعوا در دادگاه یک امر اختیاری است. نمونه‌هایی از اظهارنامه‌های اختیاری شامل موارد زیر می‌باشند:
- اظهارنامه وصول مطالبات و مطالبه وجه
- اظهارنامه مالیاتی
- اظهارنامه قضایی
- اظهارنامه عدم تمکین قبل از الزام به تمکین
- اظهارنامه صلح و سازش
- اظهارنامه وفای به عهد، در صورت امتناع طرف مقابل
اظهارنامه‌های الزامی
هرچند که در بسیاری از موارد ارسال اظهارنامه اختیاری است، اما در برخی موارد و بر اساس قوانین مختلف، ارسال آن الزامی می‌شود. این الزام زمانی است که اثبات ادعا و شناسایی حقیقت منوط به ارسال اظهارنامه باشد. برخی از مهم‌ترین موارد الزام اظهارنامه عبارتند از:
- دعوای تصرف عدوانی (مطابق ماده ۱۷۱ قانون آیین دادرسی مدنی)
- درخواست تحویل ملک اجاره‌ای (بر اساس ماده ۱۳ قانون روابط موجر و مستأجر ۱۳۵۶)
- مطالبه سهم هزینه‌های مشترک آپارتمان، در صورت امتناع مالک یا استفاده‌کننده از پرداخت (مطابق ماده ۱۰ مکرر قانون تملک آپارتمان‌ها ۱۳۵۹ و تبصره ۲ آن)
- اثبات تأخیر یا عدم پرداخت اجاره‌بها برای دعوای تخلیه ملک (بر اساس بند ۹ ماده ۱۴ قانون روابط موجر و مستأجر ۱۳۵۶)
- درخواست انحلال شرکت تضامنی جهت وصول مطالبات از سهم‌الشرکه محکوم‌علیه (طبق ماده ۱۲۹ قانون تجارت در خصوص شرکت‌های تضامنی)
- اطلاع به انتقال‌گیرنده مال غیر (مطابق ماده ۱ قانون مجازات انتقال مال غیر)
- معرفی داور به طرف مقابل (بر اساس ماده ۴۵۹ آیین دادرسی مدنی)
ارسال اظهارنامه بدون اطلاعات کافی یا مشاوره حقوقی در تهران یا شهر سکونت‌تان می‌تواند مشکلاتی برای ارسال‌کننده ایجاد کند. توصیه می‌شود افراد، جز در مواقع ضروری، از ارسال اظهارنامه خودداری کنند، زیرا ممکن است این کار باعث هوشیاری طرف مقابل شود.
به عنوان مثال، در صورتی که موضوع دعوا مطالبه وجه است و خواهان قصد دارد با توقیف دارایی‌های بدهکار اقدام کند، ارسال اظهارنامه می‌تواند فرصتی برای بدهکار ایجاد کند تا دارایی‌های خود را مخفی کند.
اظهارنامه شامل چه بخش‌هایی است؟
اظهارنامه شامل بخش‌های زیر است:
- مشخصات و آدرس اظهارکننده: در این قسمت، اطلاعات فرد ارسال‌کننده اظهارنامه مانند نام، نام خانوادگی و نشانی ذکر می‌شود.
- موضوع اظهارنامه: این بخش به توضیح مختصر موضوعی که در متن اظهارنامه به آن پرداخته می‌شود، می‌پردازد.
- مشخصات و آدرس مخاطب: نام، نام خانوادگی و نشانی فرد مخاطب توسط اظهارکننده درج می‌گردد.
- خلاصه اظهارات: این بخش شامل مواردی است که اظهارکننده قصد دارد به طرف مقابل منتقل کند و به تفصیل آن‌ها را بیان می‌کند.
- خلاصه جواب: در اینجا، دریافت‌کننده‌ی اظهارنامه پاسخ خود را نسبت به اظهارات ارسال‌کننده ارائه می‌دهد.
اظهارنامه قانونی در سه نسخه تهیه می‌شود؛ نخست در دادگستری بایگانی شده، سپس به طرف مقابل ارسال و مجددا همراه با نتیجه ارسال یا پاسخ طرف مقابل به اظهارکننده بازگردانده می‌شود. به منظور تهیه اوراق قضایی، بهتر است تا به مراجع قصایی و مراکز فروش تمبر مراجعه شود.
کاربرد اظهارنامه چیست؟
اظهارنامه ابزاری قانونی است که با استفاده از آن می‌توان پیش از اقدام به اقامه دعوا در دادگاه‌ها، حقوق خود را مطالبه کرد. در برخی موارد ارسال اظهارنامه اختیاری و در برخی دیگر الزامی است. در زیر چندین نمونه از کاربردهای اظهارنامه آورده شده است:
- در صورت وجود بدهی، می‌توان قبل از تنظیم دادخواست مطالبه مبلغ، از طریق اظهارنامه طلب، خود را مطالبه کرد.
- اگر زوجه منزل را ترک کرده باشد و مرد بخواهد پیش از الزام به تمکین، او را از طریق ارسال اظهارنامه برای عدم تمکین مجدد دعوت کند.
- وقتی فردی باید عملی را انجام دهد و به تعهد خود عمل نمی‌کند، قبل از طرح دادخواست الزام به ایفای تعهد، می‌توان به وسیله اظهارنامه ایفای تعهد را درخواست کرد.
- در مواقعی که سندی برای اثبات ادعا وجود ندارد، اظهارنامه و پاسخ طرف مقابل می‌تواند مستندی برای مراجعه به دادگاه باشد.
- در مواردی که طرفین معامله متعهد به معرفی داور بوده و توافقی حاصل نشده است، ارسال اظهارنامه الزامی می‌شود.
- زمانی که مستاجر می‌خواهد پس از انقضای مدت اجاره ملک را تخلیه کند ولی موجر از تحویل گرفتن آن امتناع می‌کند، مستاجر باید به وسیله اظهارنامه تحویل ملک را درخواست کند. پیشنهاد می‌کنیم مقاله دعاوی مستاجر و موجر را مطالعه نمایید.
- براساس قانون تملک آپارتمان‌ها مصوب ۱۳۵۹، اگر مالک یا استفاده‌کننده، سهم خود از هزینه‌های مشترک ساختمان را نپردازد، این هزینه‌ها بوسیله اظهارنامه ممکن است مطالبه شود.
- طبق ماده ۱۳ قانون بیمه مصوب ۱۳۱۶، اگر بیمه‌گر بخواهد قرارداد بیمه را فسخ کند، باید این امر را با ارسال اظهارنامه یا نامه سفارشی به بیمه‌گذار اطلاع دهد و اثر فسخ ده روز پس از اطلاع‌رسانی شروع می‌شود.
- بر اساس ماده ۱۷۱ قانون آیین دادرسی مدنی، هرگاه سرایدار، خادم یا کارگر و هر امین دیگری پس از ده روز از تاریخ ابلاغ اظهارنامه مالک مال امانی را بازنگرداند، به عنوان متصرف عدوانی شناخته می‌شود. بنابراین طرف مقابل از امتیازات مربوط به دعوای تصرف مانند رسیدگی خارج از نوبت بهره‌مند می‌شود.
نحوه تنظیم و نوشتن اظهارنامه
در نوشتن مطالب اظهارنامه باید دقت شود زیرا این اظهارات به امضای ما می‌رسند و ممکن است به عنوان اعتراف در دادگاه مورد استفاده قرار گیرند که می‌تواند بر ضد خودمان باشد. این نکته اهمیت زیادی دارد که در اظهارنامه از تهدید مخاطب پرهیز کنیم، چون ممکن است تهدید به جرمی تبدیل شود که فرد مقابل می‌تواند در دادگاه کیفری علیه ما شکایت کند. در همین رابطه پیشنهاد می‌کنیم مقاله جرم تهدید به مرگ را مطالعه نمایید.
البته می‌توان در پایان اظهارنامه ذکر کرد که در صورت عدم پاسخ به خواسته‌ها، اقدام قانونی برای احقاق حقوق‌مان را انجام خواهیم داد، که این موضوع تهدید محسوب نمی‌شود. ارسال اظهارنامه به عنوان یک اقدام قضایی به مخاطب اطلاع می‌دهد که برنامه‌ریزی برای اقدام قانونی داریم و او را برای مقابله آماده می‌کند.
به عنوان مثال، اگر قصد داریم اموال بدهکار را توقیف کنیم، شاید او با مطلع شدن از این نیت، اموال خود را مخفی کند تا از توقیف جلوگیری کند. در چنین مواردی، بهتر است مستقیماً به دادگاه مراجعه و خواسته خود را مطرح کنیم.
در تهیه اظهارنامه، رعایت نزاکت و اخلاق بسیار مهم است زیرا اظهارنامه یک سند قضایی است که توسط دادگاه به مخاطب منتقل می‌شود. در صورتی‌که مطلبی خارج از نزاکت باشد، دادگاه ممکن است از ارسال آن خودداری کند. برای اینکه تنظیم اظهارنامه را به صورت اصولی انجام دهید، حتما به بهترین وکیل در تهران و یا شهر محل سکونت خود مراجعه کنید.
ثبت و ارسال اظهارنامه
برای ثبت و ارسال اظهارنامه دو روش وجود دارد. در نخستین روش شما می‌توانید با مراجعه به دفاتر خدمات قضایی و با ارائه اطلاعات خود به اپراتورهای این مرجع نسبت به تنظیم اظهارنامه اقدام کنید و در روش دوم شما می‌توانید به سایت https://remission.adliran.ir مراجعه کنید روی دکمه ثبت اظهارنامه کلیک کنید و سپس با پرکردن اطلاعات و فرم‌های مربوطه نسبت به ثبت اظهارنامه اقدام کنید.
فواید ارسال اظهارنامه چیست؟
مهم‌ترین ویژگی‌ها و فواید اظهارنامه عبارتند از:
- استفاده از اظهارنامه برای ایجاد یا رفع حق صورت می‌گیرد.
- اظهارنامه معمولاً پیش از اقامه دعوا تهیه و ارسال می‌گردد.
- ارسال آن به معنای شروع رسمی دعوا نیست.
- در صورتی که با ارسال اظهارنامه مشکل به صورت مسالمت‌آمیز حل شود، نیازی به پرداخت هزینه دادرسی نخواهد بود.
- زمان‌بندی در اظهارنامه توسط خود فرد تعیین می‌شود.
- اگر پاسخ مخاطب به اظهارنامه شامل اقرار باشد، می‌توان این موضوع را به عنوان قرینه به نفع خود استفاده کرد.
ارسال اظهارنامه چقدر طول می‌کشد؟
هنگامی که افراد اظهارنامه خود را با دقت و با رعایت تمامی اصول و ملاحظاتی که لازم است مورد توجه قرار گیرد، تهیه و تنظیم می‌کنند، این اظهارنامه را به طرف مقابل دعوی ارسال می‌نمایند. پس از آن، معمولاً در حدود سه هفته در انتظار پاسخی از سوی طرف مقابل می‌مانند تا ادامه روند را طبق پاسخ دریافت شده پیگیری کنند.
نحوه مشاهده اظهارنامه قضایی
در ادامه، روند پیگیری اظهارنامه قضایی الکترونیکی با کد رهگیری و مشاهده نتایج ارائه می‌شود: ابتدا در مرورگر دستگاه خود عبارت پایانه ثبت اظهارنامه خدمات قضایی را جستجو کنید. سپس در نتایج جستجوی خود، به سایت با آدرس http://remission.adliran.ir مراجعه کرده و بر روی لینک اول کلیک کنید. در این مرحله، وارد صفحه پایانه ثبت اظهارنامه خدمات قضایی سایت عدل ایران شده‌اید.
برای پیگیری اظهارنامه الکترونیکی، در بخش بازیابی و ویرایش اظهارنامه، کد رهگیری خود را وارد کرده و سپس دکمه پیگیری را فشار دهید.
نمونه اظهارنامه
به طور کلی، اظهارنامه شامل اظهارکننده، مخاطب اظهار، موضوع اظهارنامه و کلیه مطالب مرتبط با این فرایند می‌باشد. در ادامه با این بخش، به بررسی نمونه اظهار نامه خواهیم پرداخت.
ابلاغیه اظهارنامه چیست؟
اظهارنامه را طلبکار صادر کرده و برای طرف مقابل ارسال می‌کند، در حالی که ابلاغیه توسط دادگاه‌ها یا مراجع قضائی تهیه شده و به طرفین مربوطه ابلاغ می‌شود. به عبارت دیگر، اظهارنامه به منظور ارسال اخطار یا ارائه درخواست به طرف مقابل به کار می‌رود، در حالی که ابلاغیه جهت اعلام تصمیمات قضایی و اطلاع‌رسانی درباره حکم و اقدامات دادگاه به طرفین مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تفاوت اظهارنامه قضایی و دادخواست چیست؟
ابزارهای حقوقی اظهارنامه و دادخواست هر دو کاربردهای متفاوتی دارند. برخی از این تفاوت‌ها عبارتند از:
- موضوع و هدف: اظهارنامه برای اعلان، اخطار یا درخواست به مخاطب به کار می‌رود، در حالی که دادخواست به عنوان شکواییه‌ای حقوقی ثبت می‌شود که به تشکیل پرونده قضایی و بررسی آن منتهی می‌شود.
- مراحل دادرسی: برای ارسال اظهارنامه نیازی به رعایت مراحل دادرسی نیست، اما دادخواست باید از این مراحل تبعیت کرده و هزینه‌های مربوط به دادرسی پرداخت شود.
- هزینه‌ها: ارسال اظهارنامه تنها هزینه ارسال از طریق دفاتر ثبت اسناد را نیاز دارد، ولی برای دادخواست، علاوه بر هزینه‌های ارسال، هزینه‌های دادرسی نیز باید پرداخت شود.
- ایجاد پرونده قضایی: اظهارنامه تنها برای اطلاع‌رسانی است و پرونده قضایی ایجاد نمی‌کند، در حالی که دادخواست ایجاد پرونده می‌کند و در نهایت منجر به صدور رأی می‌شود.
هزینه اظهارنامه قضایی
از هزینه‌هایی که در حین ثبت دادخواست یا شکایت توسط دفاتر خدمات الکترونیک قضایی باید پرداخت نمود، شامل هزینه‌های مرتبط با دادرسی و اظهارنامه قضایی می‌باشد. به طور کلی می‌توان گفت که هزینه اظهارنامه قضایی و موارد مرتبط با این موضوع ۶۳۰۰۰۰ تومان است.
ما در مطالب این صفحه در رابطه با اینکه اظهارنامه چیست، انواع اظهارنامه و نحوه تنظیم اظهارنامه سخن گفتیم و در انتها امیدواریم مطالب این صفحه از دادپایا برای شما مفید بوده باشد
