ضرب و جرح ساختگی چیست؟
ضرب و جرح ساختگی به وارد نمودن انواع آسیب‌های ساختگی توسط کلاهبرداران و مجرمان به خویش با هدف دریافت دیه، هزینه بیمه، کسب مال غیر شرعی، اخاذی، تهدید و حتی دریافت مهریه گفته می‌شود و در دسته‌بندی جرایم علیه جسم قرار می‌گیرد.
ضرب و جرح ساختگی از جمله ناهنجاری‌های اجتماعی بوده و غالبا نتیجه کمبود فرهنگ و فقر مادی می‌باشد. بدیهی است ضرب و جرح ساختگی نه تنها به نوعی سوءاستفاده از بیت‌المال محسوب میگردد بلکه عموما با فریب، هنجارشکنی و جرم کلاهبرداری همراه بوده و رواج یافتن آن توسط افراد سودجو در متن جامعه می‌تواند در آینده مشکلات بسیار جدی را برای عموم مردم، دستگاه قضایی، جامعه پزشکی و درمان، امنیت اجتماع و اعتماد متقابل مردم به یکدیگر و آسیب جدی به عرف رفتاری جامعه وارد نماید.
ارائه مشاوره و خدمات حقوقی آنلاین
ارائه مشاوره و خدمات حقوقی آنلاین
انگیزه و مقاصد ضرب و جرح ساختگی
انگیزه اصلی این اشخاص سودجو که با ایراد ضرب و جرح ساختگی به هر نوعی به خویش آسیب وارد می‌کنند، عمدتا مادی بوده و نیت‌شان فقط گرفتن دیه از مراجع قانونی، اخاذی، تهدید و کلاهبرداری می‌باشد.
این اشخاص کلاهبردار غالبا با صحنه‌سازی و انجام کارهای غیر واقعی، به بدن خود ضربه‌هایی وارد می‌نمایند تا پس از طی مراحل پزشکی قانونی ادعایشان را ثابت نمایند و با اثبات این که در این حوادث آسیب دیده‌اند با تنظیم شکایت از سایر افرادی که در نظر دارند بتوانند دیه دریافت نمایند .
از دیگر اهداف غیر اخلاقی این افراد می‌توان به پرونده سازی برای دیگران برای رسیدن به مقاصد منفی خویش نام ببریم. ایجاد یک دعوای صوری و ضرب و جرح صورت پذیرفته می‌تواند فرد مورد نظر عامل را به متهم اصلی پرونده تبدیل نماید.
موارد و مصادیق جرم ضرب و جرح
ضرب و جرح به دو فصل اصلی تقسیم میگردد.
- ضرب و جرح عمدی
- ضرب و جرح غیرعمدی
ضرب و جرح غیر عمدی عموما در محیط کار رخ داده و بیشتر بر جرح اشاره دارد . ضرب و جرح می‌تواند شامل قطع عضو کامل یا جزیی باشد و هم می‌تواند فقط ایجاد خراش و بریدگی باشد و همچنین صدمه به منافع شخص و آسیب به حواس پنجگانه و ظاهری نیز از مصادیق ضرب و جرح است.
همچنین در مبحث ضرب و جرح عمدی می‌توان به ضرب و جرح با سلاح سرد و یا با سلاح گرم اشاره نمود و نیز ضرب و جرح زوجین نیز در همین زیر شاخه قرار داشته و قابل تعقیب کیفری می‌باشد.
مجازات ضرب و جرح ساختگی
باید بدانیم که ایراد ضرب و جرح به خودی خود نیز جرم تلقی گردیده و مستوجب مجازات کیفری می‌باشد. ولی در صورتی که ضرب و جرح ساختگی باشد برای تعیین مجازات ضرب و جرح باید موارد متنوعی مورد بررسی قرار گیرد تا محرز گردد که ضرب و جرح ساختگی جرم محسوب شده است. چنانچه ضرب و جرح ساختگی به عنوان جرم شناخته شود طبیعتا مجازات کیفری لازم و متناسب با جرم هم برای آن در نظر گرفته می‌شود.
بدین‌منظور ابتدا می‌بایست مشخص شود که ایراد ضرب و جرح ساختگی توسط کارکنان نظامی، آحاد نیروهای مسلح و یا سربازان وظیفه انجام شده است یا اینکه ارتکاب توسط احدی از افراد عادی جامعه انجام شده است.
اگر ارتکاب به ایراد ضرب و جرح از طرف نیروهای انتظامی و نظامی باشد مورد به دادگاه قضایی نیروهای مسلح ارجاع داده شده و باید در دادگاه نظامی به جرم آنها رسیدگی شود. برابر قانون اگر این افراد با هر هدفی اقدام به ایراد ضرب و جرح ساختگی نمایند، مجازات‌های تعیین شده در مفاد قوانین سازمان قضایی نیروهای مسلح برای آنها در نظر گرفته می‌شود.
مجازات ضرب و جرح ساختگی توسط افراد عادی
هر گاه اشخاص عادی اقدام به ضرب و جرح ساختگی نمایند، این اقدام آنها به خودی خود از مصادیق جرم نمی‌باشد. و به‌عنوان یک جرم کیفری شناخته نمی‌شود.
ولی چنانچه انجام ضرب و جرح ساختگی افراد به‌منظور اقدام به جرم دیگری مثلا جرم سرقت صورت پذیرفته باشد، در این صورت پرونده باید دقیقا مورد بررسی کارشناسی قرار گرفته و مشخص شود که شخص چه جرم دیگری را با پوشش ضرب و جرح ساختگی انجام داده است.
در این حالت مجازات شخص بر مبنای نوع جرمی که مرتکب شده است تعیین گردیده و مجازاتی به‌طور جداگانه جهت اقدام به ضرب و جرح ساختگی برای وی در نظر گرفته نخواهد شد.
به‌عنوان مثال چنانچه شخصی با هدف اصلی انجام سرقت اقدام به ایراد دعوای ساختگی نموده باشد، جرم وی در مورد پرونده سرقت مورد بررسی قرار گرفته و به مجازات مربوطه محکوم میگردد و برای ایجاد ضرب و جرح ساختگی مجازات نخواهد شد.
به استناد ماده ۶۱۴ تعزیرات: چنانچه فردی عمدا اقدام به ضرب و جرح نماید و امکان قصاص وجود نداشته باشد، اگر ارتکاب وی به این جرم موجب ایجاد اختلال در امنیت و نظم جامعه گردیده و یا ترس از تجری عامل به جرم و یا دیگر آحاد جامعه وجود داشته باشد، مرتکب جرم به مجازات حبس از دو سال تا پنج سال محکوم میگردد.
اینک به‌عنوان نمونه ضمن بررسی مجازات جرم چاقوکشی در بستر قانونی آن، عوامل تاثیرگذار در تعیین مجازات این جرم را بیان می‌کنیم.
همان‌طور که می‌دانید تعیین مجازات برای جرم چاقوکشی بستگی به چندین عامل مختلف دارد. که می‌توان به قصد ارتکاب کننده، شرایط ایراد جرم، میزان جرح وارد شده و حال و وضعیت مرتکب، اشاره نمود. در حالت کلی انواع مجازات‌های ذیل برای مرتکب به جرم چاقوکشی تعیین میگردد:
- پرداخت جریمه و مجازات نقدی
- پرداخت دیه به خواهان در شرایطی که ارتکاب به جرم چاقوکشی به نقص عضو و یا فوت منجر شده باشد.
- حبس متغیر از لحاظ زمانی که مبتنی بر شدت جرم مرتکب شده می‌باشد
- شلاق بر حسب نظر قاضی پرونده و قوانین مربوطه.
لازم به‌ذکر است که چنانچه جرم چاقوکشی از مصادیق محاربه تشخیص داده شود مجازات‌های بیشتر و بزرگ‌تری مثل قطع اعضاء، اعدام و یا نفی بلد برای مرتکب تعیین و اعمال خواهد شد.
مجازات ضرب جرح ساختگی توسط افراد نظامی
در خصوص انواع مجازات‌های مرتبط با اقدام به ضرب و جرح کارکنان نیروهای مسلح عمده‌ترین عناوین این مجازات‌ها در شرایط متفاوت به شرح زیر است:
به استناد ماده ۴۷ قانون مجازات جرائم نیروهای مسلح مصوب سال ۱۳۸۲ ، هر فرد نظامی که در طول خدمت یا در ارتباط با آن مرتکب ایراد عمدی ضرب و جرح، نقص عضو و یا قتل نسبت به فرد مافوق خود گردد، علاوه بر محکوم شدن به قصاص یا پرداخت دیه، بر حسب عمل ارتکابی خود به مجازات‌های زیر محکوم میگردد:
- ایراد ضرب و جرح با سلاح مجازات زندان از سه سال تا پانزده سال.
- اگر ایراد ضرب و جرح بدون سلاح باشد ولی موجب قتل گردد مجازات زندان از سه سال تا پانزده سال و چنانچه باعث جرح یا نقص عضو شده باشد به زندان از دو سال تا ده سال محکوم میگردد. و در غیر این موارد به زندان از دو سال تا پنج سال.
لازم به‌ذکر است که برای اثبات موضوع جرم فوق چند تبصره مهم وجود دارد:
- اقدام به ضرب و جرح در زمان خدمت و یا مرتبط با خدمت رخ داده باشد.
- ضرب و جرح به شکل فوق در این ماده توهین به مقام بالاتر نیز تلقی شده و شامل قوانین مرتبط با تعدد معنوی نیز میگردد.
- انجام ضرب و جرح یا قتل غیرعمدی نسبت به مقام بالاتر شامل این ماده نمی‌باشد.
- چنانچه اقدام به ضرب و جرح و سایر موارد عنوان شده در این ماده با در نظر قرار گرفتن شرایط مقرر شده در قانون، در جهت دفاع مشروع از خود باشد، شامل مقررات این ماده نمی‌باشد.
- همچنین در این خصوص علاوه بر اینکه قصد ارتکاب عمل مجرمانه شخص باید محرز گردد، مرتکب باید نسبت به مافوق بودن شخص نیز آگاهی داشته باشد.
اگر اقدام به ضرب و جرح ساختگی در زمان جنگ و در مواجهه با دشمنان صورت بگیرد به‌طوری که اقدام به این کار موجب ایجاد اختلال در نظام و برهم خوردن امنیت ملی و یا منجر به شکست نیروهای خودی گردیده باشد، شخص مرتکب با مجازات محاربه مواجه میگردد که شامل اعدام، بریدن دست راست و پای مخالف، نفی بلد و یا صلب بوده و توسط قاضی دادگاه‌های سازمان قضایی نیروهای مسلح تعیین میگردد.
در غیر این صورت مجازات حبس از دو سال تا ده سال در انتظار مرتکب خواهد بود. اما اگر اقدام شخص در زمان جنگ بوده باشد ولی در برابر دشمنان نباشد، مجازات شخص به حبس از یک سال تا پنج سال تقلیل پیدا خواهد کرد.
هر فرد نظامی که به‌منظور فرار از انجام وظیفه، کار، ترساندن و یا تهدید فرمانده، رئیس و یا هر مافوق دیگر و یا برای منتقل شدن به منطقه مناسب‌تر و یا اخذ معافیت از خدمت، و یا گرفتن هر گونه امتیاز دیگر تعمدا به خویش آسیب وارد نماید و یا تهدید نماید به خودزنی، و این عمل وی به استناد گواهی پزشکان قانونی و یا پزشک نیروهای مسلح تمارض بوده و ثابت گردد، افزون بر جبران خسارات ایراد شده، محکوم به مجازات‌های مشخص شده در قانون خواهد گردید.
بر اساس مفاد این ماده، ضرب و جرح افراد نظامی، در صورت محرز شدن نیت سوء ایشان و منطبق بودن آن با مصادیق درج شده در ماده مذکور جرم می‌باشد.
نحوه رسیدگی به جرم ضرب و جرح ساختگی
در صورت مواجهه با ضرب و جرح ساختگی برای تنظیم شکایت و دنبال نمودن پرونده باید مراحل زیر مطابق با قوانین و مقررات آیین دادرسی کیفری و ضوابط قانونی مربوطه را انجام دهید:
- بدیهی است در مرحله اول شخص خواهان باید با به همراه داشتن مدارک شناسایی و لازم مثل کارت شناسایی، کارت ملی، و در صورت داشتن شاهد، اشاره دقیق به شهود خویش در زمان تنظیم صورتجلسه مربوطه، به کلانتری محل ارتکاب جرم مراجعه نماید و یا با مرکز فوریت های پلیس ۱۱۰ تماس گرفته و منتظر اعزام مامور گشت باشد و سپس اقدام به تنظیم صورتجلسه اولیه نماید.
- در مرحله بعدی چنانچه مامورین کلانتری و یا مامور اعزامی پلیس ۱۱۰ تشخیص دهد، فرد شاکی را به منظور انجام معاینات دقیق پزشکی و تعیین میزان ضرب و جرح وارده به نزدیک‌ترین مرکز پزشکی قانونی راهنمایی می‌نمایند.
- ارسال پرونده به دادسرای محل ارتکاب جرم که در این مرحله کلانتری پرونده مربوطه را به دادسرای عمومی و انقلاب محل ارتکاب جرم که صلاحیت رسیدگی به پرونده ضرب و جرح را دارد، ارجاع می‌دهد. مسئولین دادسرا، پس از بررسی شکواییه، گزارش مربوطه و صورتجلسه تنظیمی مامور کلانتری و سایر مدارک، در صورت کامل بودن پرونده آنرا به بازپرس یا دادیار دادسرا ارسال می‌کنند.
- پس از ارسال پرونده به شعبه دادیاری یا بازپرسی دادسرا مراحل قانونی رسیدگی به شکایت فرد شاکی به مجرای قانونی می‌افتد. ارسال احضاریه به طرفین پرونده که در این مرحله بازپرس یا دادیار مربوطه با ارسال احضاریه از شاکی پرونده برای ارائه‌ی توضیحات لازم دعوت می‌کند تا در دادسرا حاضر گردد. سپس در صورت محرز شدن وقوع جرم و انتساب آن به متهم پرونده، بازپرس با صدور احضاریه متهم را به دادسرا فرا می‌خواند. پس از حضور متهم پرونده در دادسرا و احراز هویت وی تحقیقات قانونی مرتبط با مفاد شکایت شاکی از متهم آغاز میگردد.
- برگزاری جلسه رسیدگی که در این باره باید بگوییم پس از اتمام تحقیقات، چنانچه شعبه دادیاری یا بازپرس ادله کافی مبنی بر ارتکاب جرم و انتساب آن به متهم را داشته باشند، اقدام به تفهیم اتهام و گرفتن آخرین دفاع از متهم می‌نمایند. همچنین به متهم اعلام میگردد که به
- منظور تبرئه شدن و یا کشف حقیقت ماجرا هر گونه اظهاراتی دارد را به عنوان آخرین دفاع مطرح نماید.
- ارجاع پرونده به دادگاه کیفری دو که در این مرحله بعد از صادر شدن کیفرخواست دادستان دادسرای عمومی و انقلاب محل وقوع جرم، پرونده ضرب و جرح به دادگاه کیفری دو محل دادسرا ارسال می‌شود. سپس دادگاه کیفری با توجه به تحقیقات انجام شده و کیفرخواست صادره، به پرونده رسیدگی و در صورت احراز جرم، مجازات آنرا طی حکمی تعیین و حکم مربوطه را صادر می‌نماید.
نکات حقوقی مهم ضرب جرح ساختگی
اینک به‌عنوان حسن ختام مطالب عنوان شده در این مقاله، چند نکته مهم حقوقی در خصوص ضرب و جرح ساختگی را برای شما بیان می‌نمائیم:
- ضرب و جرح عمدی جرم کیفری محسوب شده و مجازات‌های سنگینی مثل دیه، قصاص، حبس و شلاق برای آن در نظر گرفته شده است.
- در پاره‌ای از موارد، ضرب و جرح غیرعمدی جرم محسوب میگردد. بدیهی است مجازات کمتری نسبت به ضرب و جرح عمدی در نظر گرفته شده و معمولا محدود به پرداخت دیه یا خسارت می‌شود.
- برای طرح شکایت اقدامات و ارائه مدارک زیر لازم است:
ثبت نام در سامانه ثنا و دریافت برگه ثبت نام
تنظیم شکایت‌نامه قانونی مبتنی بر شکایت ضرب و جرح
مدارک هویتی و شناسایی شاکی
مدارک شناسایی شهود
نامه پزشکی قانونی - مجازات ضرب و جرح بر مبنای نوع و شدت آسیب به دیه- ارش و تعزیر تقسیم می‌شوند
- مرجع رسیدگی و صدور حکم مجازات برای ضرب و جرح کارکنان نیروهای مسلح، سازمان قضایی نیروهای مسلح می‌باشد.
همان‌طور که بیان شد هدف عمده افراد متخلف برای ضرب و جرح ساختگی، اخاذی – پرونده‌سازی قضایی و درگیر نمودن فرد مورد نظر در پرونده و یا تهدید طرف مقابل برای دستیابی به اهداف شوم خود می‌باشد.
شخص مدعی باید در این شرایط، ادعای ضرب و جرح خویش را از طریق ارائه‌ی شهود و استناد به مدارک لازم و محکمه‌پسند ثابت نماید. گاهی ممکن است فرد خاطی با معرفی شهود قلابی و هم‌دستی با آنها و همچنین جعل مدارک اقدام به اثبات ادعای خود نماید.
لذا در صورت مواجهه با چنین مواردی بهترین و مطمئن‌ترین کار مشاوره تخصصی با بهترین وکیل ضرب و جرح تهران می‌باشد. ما در این مقاله مطالب مهمی را در خصوص ضرب و جرح ساختگی برای شما عزیزان بیان نموده و امیدواریم از آن بهره لازم را برده و همانند قبل با ما همراه باشید.