اعاده دادرسی چیست؟
در قوانین، ابزارهایی مانند تجدید نظر، واخواهی، فرجام خواهی و اعاده دادرسی وجود دارد که به افراد اجازه می‌دهد به رأی دادگاه اعتراض کنند. معمولاً پس از حکم قطعی، این فرصت از دست می‌رود. اما اعاده دادرسی به عنوان راهی استثنایی همچنان امکان پذیر است و به افراد اجازه می‌دهد تحت شرایط خاصی درخواست به بررسی مجدد پرونده نمایند و در صورت تأیید، حکمی جدید صادر شود.
اعاده دادرسی اصلی
در این نوع از اعاده دادرسی، فرد متقاضی به صورت کاملا مستقل درخواستی مبنی بر اعاده دادرسی از احکام صادر شده از دادگاه به صورت مستقیم اعلام می‌کند و اعلام این موضوع صِرفِ دلایل مختلفی مانند به وجود آمدن دلایل جدید، خطای قاضیِ رسیدگی کننده و… می‌باشد.
اعاده دادرسی طاری
در اعاده دادرسی طاری، زمانی که دو نفر درگیر یک دعوا هستند و حکمی قطعی از سوی دادگاه صادر می‌شود، در صورت استفاده از این حکم در یک دعوای دیگر، شخصی که احساس زیان می‌کند می‌تواند اعتراض کرده و درخواست بازنگری حکم را به دادگاه ارجاع نماید.
اعاده دادرسی حقوقی (مدنی)
اعاده دادرسی حقوقی یا مدنی به وضعیت‌هایی اشاره دارد که حکمی بیشتر از میزان خواسته صادر شده باشد، یا تناقض در مفاد حکم به دلیل استناد به اصول یا مواد متضاد وجود داشته باشد، همچنین زمانی که حکم دیگری برای همان مشاجره و طرفین که قبلاً توسط دادگاه صادر شده است، همخوانی و مغایرت قانونی روشنی نداشته باشد، اعاده دادرسی خقوقی صورت می‌گردد.
جهات و موارد اعاده دادرسی حقوقی (مدنی)
- اگر موضوع حکم ادعای خواهان نبوده باشد.
- اگر حکم بیش از مقدار خواسته شده صادر شده باشد.
- وجود تناقض در مفاد حکم به دلیل استفاده از اصول یا مواد متناقض.
- تناقض حکم با حکمی دیگر درباره همان دعوا و اصحاب آن، که قبلاً توسط همان دادگاه صادر شده و بدون وجود دلیل قانونی می‌باشد.
- استفاده طرف مقابل از حیله و تقلب که بر حکم دادگاه تأثیر گذاشته است.
- استفاده دادگاه از اسنادی که پس از صدور حکم، جعلی بودنشان ثابت شده است.
- کشف اسناد و مدارکی پس از صدور حکم که دلیلی بر حقانیت متقاضی اعاده دادرسی باشد و ثابت شود این اسناد و مدارک در جریان دادرسی در اختیار متقاضی قرار نداشته است.
اعاده دادرسی کیفری
تجدید محاکمه یا تمدید فرآیند رسیدگی، به عنوان یکی از روش‌های خاص و مهم در بررسی پرونده‌های کیفری محسوب می‌شود. این روش‌ها عمدتاً برای احکامی که به صورت قطعی صادر شده‌اند قابل اجرا هستند و می‌توانند تاثیر بسزایی در تغییر یا بررسی مجدد حکم نهایی داشته باشند.
از طرفی، احکامی که هنوز به شکل قطعی درآمده و در مراحل ابتدایی رسیدگی قرار دارند، تحت پوشش مقررات تجدید محاکمه قرار نمی‌گیرند و باید روند قانونی خود را تا رسیدن به مرحله قطعی طی کنند.
جهات و موارد درخواست اعاده دادرسی کیفری
- موضوع حکم خارج از ادعای خواهان باشد: اگر دادگاه حکمی صادر کند که فراتر از ادعای خواهان باشد، تصمیم مورد نظر پس از قطعی شدن، مشمول اعاده دادرسی می‌شود.
- صدور حکم بیش از خواسته: در صورتی که حکمی بیش از میزان خواسته شده صادر شده باشد، امکان درخواست اعاده دادرسی وجود دارد.
- تناقض در متن حکم: در متن حکم تناقضی وجود داشته باشد و حق خواهان نادیده گرفته شود.
- احکام متناقض: چنانچه یک حکم با حکم دیگری متضاد باشد و علت قانونی برای این تضاد وجود نداشته باشد، قابل اعاده دادرسی است.
- تأثیر حیله و تقلب: اگر حیله و تقلب یکی از طرفین در حکم دادگاه مؤثر بوده باشد، مانند تبانی یکی از طرفین با وکیل طرف دیگر.
- اثبات جعلیت مستندات: اگر حکمی بر اسناد جعلی استوار باشد که بعد از صدور حکم، جعلی بودن آن‌ها اثبات شود، امکان اعاده دادرسی وجود دارد.
- اثبات اصالت سند: در صورت اثبات اصالت سندی که طرف مقابل ادعای جعل آن کرده بود، می‌توان تقاضای اعاده دادرسی کرد.
- کشف اسناد و مدارک جدید: اگر پس از صدور حکم، مدارک مهم و جدیدی یافت شود، اعاده دادرسی انجام می‌گردد.
- مغایرت با شرع: زمانی که یک حکم قطعی به تشخیص ریاست قوه قضاییه با شرع مغایرت داشته باشد، می‌تواند به عنوان یکی از دلایل اعاده دادرسی محسوب شود.
مراحل و نحوه اعاده دادرسی
برای درخواست اعاده دادرسی، ابتدا باید دادخواست را از طریق دفاتر خدمات قضائی تهیه و هزینه‌ها را پرداخت کرد. سپس، دادخواست به دادگاه صادرکننده حکم قطعی داده می‌شود. در موارد، خاص طبق ماده ۴۷۷، نیازی به ثبت دادخواست نیست. اعتراضات نخست توسط رئیس دادگستری استان بررسی و در صورت تأیید، به رئیس قوه قضاییه ارائه می‌شود.
اگر حکم نامناسب باشد، پرونده برای رسیدگی به شعبه دیگری ارجاع می‌شود. دادگاه موظف است پرونده را به طور کامل بررسی کرده و درباره پذیرش یا رد دادخواست تصمیم بگیرد. در صورت پذیرش، مراحل اجرایی شروع می‌شود و در صورت رد، پرونده بسته خواهد شد.
در صورتی که به هر دلیلی قصد درخواست اعاده دادرسی دارید، کمک گرفتن از بهترین وکیل اعاده دادرسی در تهران و یا شهری که در آن ساکن هستید، شانس شما برای پیروزی در این پرونده را افزایش می‌دهد.
مدارک لازم برای درخواست اعاده دادرسی
برای درخواست اعاده دادرسی، باید مراحل زیر را ارائه بدهید:
- کپی و اصل کارت ملی
- تحویل لایحه و درخواست کتبی برای اعاده دادرسی به ریاست دیوان عالی کشور.
- در صورت نگارش درخواست اعاده دادرسی توسط وکیل، ارائه مدرک وکالت ممهور به تمبر مالیاتی الزامی است.
- ارائه دادنامه صادره از مرجع تجدیدنظر که تمامی صفحات آن باید توسط شعبه صادرکننده تصدیق شده باشد.
- درج شماره و تاریخ دادنامه‌های مورد اعتراض و مرجع صادرکننده آن‌ها ضروری است.
- ارائه نسخه بدوی دادنامه با تصدیق دادگاه صادرکننده الزامی است.
- پرداخت هزینه‌ها و ابطال تمبر مربوط به اعاده دادرسی کیفری باید انجام گیرد.
- درج مشخصات کامل متقاضی شامل نام، نشانی، کد پستی، شماره تلفن همراه و غیره.
- ارائه گواهی قطعیت احکام بدوی در صورتی که در همان دادگاه بدوی حکم قطعی صادر شده باشد.
- امضای تمامی صفحات لایحه توسط متقاضی ضروری است.
- در لایحه ارسالی به دیوان عالی کشور باید به یکی یا چند مورد از بندهای ماده ۴۷۴ قانون آیین دادرسی کیفری اشاره شود.
- اگر متقاضی در زندان باشد، درخواست وی باید توسط رئیس زندان تأیید گردد.
مهلت اعاده دادرسی
مدت زمان تعیین شده برای درخواست اعاده دادرسی در پرونده‌های حقوقی و کیفری، برای ساکنان داخل ایران، بیست روز است. اما برای کسانی که خارج از کشور زندگی می‌کنند، این مهلت به دو ماه افزایش می‌یابد. در مورد آرای حضوری، این بازه زمانی از تاریخ اطلاع رسانی رای آغاز می‌شود. در مقابل برای آرای غیابی، این دوره زمانی از اتمام مهلت واخواهی و تجدید نظرخواهی شروع می‌شود.
احتمال قبولی اعاده دادرسی
احتمال پذیرش اعاده دادرسی در شرایط زیر ممکن است:
اگر موضوع حکم مورد تأیید خواهان نباشد. برای مثال، هنگامی که خواهان تنها درخواست صدور دستور تخلیه دارد، اما دادرس علاوه بر آن، حکم به پرداخت اجرت‌المثل توسط طرف مقابل می‌دهد.
در صورتی که طرف مقابل در فرایند دادرسی از ترفند یا تقلبی استفاده کرده باشد که بر رأی دادگاه اثر بگذارد.
در نهایت، اگر پس از صدور حکم مشخص شود که اسناد ارائه شده جعلی بوده‌اند. در این حالت‌ها، باید درخواست اعاده دادرسی حقوقی به دادگاه ارائه شود.
نمونه دادخواست اعاده دادرسی
در اینجا نمونه ای از فرم دادخواست برای درخواست اعاده دادرسی و همچنین تأخیر در اجرای حکم که قابل ارائه به دادگاه می‌باشد، آورده شده است. این فرم به گونه‌ای طراحی شده تا تمام جزئیات مورد نیاز را برای بررسی کامل و دقیق پرونده فراهم کند.
نتایج و آثار درخواست اعاده دادرسی
اعاده دادرسی کیفری روشی برای بررسی مجدد شکایات کیفری است که با درخواست شاکی در دادسرا آغاز می‌شود و هدف آن تعیین مجازات است. اثبات جرم از طریق اقرار، شهادت، قسم و علم قاضی صورت می‌گیرد. با تصمیم به اعاده دادرسی، اجرای حکم قبلی متوقف می‌شود تا حکم جدید صادر شود.
در صورت ناکافی بودن وثیقه، دادگاه موظف به تعیین و اخذ وثیقه مناسب است. در موارد اعدام، اجرای احکام با دستور دیوان عالی کشور متوقف می‌شود. اگر در محاکمه جدید دلایل کافی باشد، آثار حکم اولیه معلق و دادرسی ادامه پیدا می‌کند.
آیا اعاده دادرسی موجب توقف اجرای حکم می‌شود؟
طبق ماده ۴۷۸ قانون آیین دادرسی کیفری، اگر دیوان درخواست را بپذیرد، اجرای حکم متوقف می‌شود. به محض پذیرش اعاده دادرسی یا موافقت با ماده ۴۷۷، اجرای حکم تعلیق شده و دادگاه موظف به اخذ ضمانت جدید است، مگر اینکه قبلاً تأمین مناسب گرفته شده باشد.
توجه داشته باشید که صرفاً درخواست اعاده دادرسی، منجر به توقف اجرا نمی‌شود و پذیرش آن ضروری است. در این شرایط، استفاده از خدمات مشاوره حقوقی در تهران با تخصص بالا در زمینه اعاده دادرسی می‌تواند به شما در این مسیر کمک کند. بنابراین توصیه می‌کنیم برای موفقیت تضمینی حتما به بهترین وکیل در تهران از مجموعه حقوقی دادپایا مراجعه کنید.
مرجع قضایی رسیدگی به اجرای حکم
مرجع قضایی رسیدگی به اجرای حکم، نهادی است که وظیفه نظارت و تضمین اجرای صحیح و به موقع احکام قضایی را بر عهده دارد. این مرجع معمولاً شامل قاضی و دادگاه‌هایی است که مسئول بررسی شکایات مربوط به عدم اجرای احکام یا تخلفات احتمالی در فرآیند اجرای آن‌ها هستند. هدف اصلی این مرجع، حفظ حقوق افراد و اطمینان از رعایت عدالت در اجرای تصمیمات قضایی است. به این ترتیب، مرجع قضایی رسیدگی اجرای حکم، نقش حیاتی در تضمین نظم و قانون‌مداری در یک نظام قضایی دارد.
ما در این صفحه در رابطه با اعاده دادرسی سخن گفتیم و به مراحل و جهات آن اشاره کردیم و همچنین نمونه دادخواست اعاده دادرسی نیز در این صفحه قرار دادیم و اینک در انتها امیدواریم مطالب این صفحه برای شما مفید بوده باشد.
