شکایت حقوقی چیست؟
شکایت حقوقی زمانی مطرح می‌شود که فردی معتقد باشد حق قانونی او توسط دیگری نقض شده است. این نقض حق می‌تواند به شکل‌های مختلفی بروز کند، مانند عدم اجرای تعهدات قراردادی، وارد آمدن خسارت مالی، تجاوز به مالکیت یا هرگونه عمل یا ترک فعلی که به حقوق فرد آسیب رسانده باشد.
در واقع، شکایت حقوقی ابزاری است که افراد می‌توانند از طریق آن به دنبال احقاق حقوق خود در دادگاه باشند. در یک شکایت حقوقی، فردی که ادعا می‌کند حقش پایمال شده است، به عنوان خواهان شناخته می‌شود و طرف مقابل او، خوانده نامیده می‌شود.
خواهان با تنظیم دادخواستی، ادعاهای خود را به صورت دقیق و مستند به دادگاه ارائه می‌دهد و از دادگاه درخواست می‌کند تا به خواسته او، مانند پرداخت خسارت، الزام به انجام تعهد یا صدور حکم به نفع او، رسیدگی کند. دادگاه پس از بررسی ادعاهای طرفین و ادله آن‌ها، حکم نهایی خود را صادر می‌کند.
انواع شکایت حقوقی
موضوع شکایت حقوقی گسترده است و به دسته‌های متنوعی تبدیل می‌شود که ۱۰ مورد از پرتکرارترین‌های آن عبارتند از:
- شکایت مطالبه وجه: این نوع شکایت زمانی مطرح می‌شود که فردی معتقد باشد مبلغی از پول به او بدهکار است. این بدهی می‌تواند ناشی از قراردادهای مختلفی مانند قرارداد خرید و فروش، وام، اجاره و… باشد.
- شکایت تخلیه ملک: در مواردی که مستاجر از تخلیه ملک خودداری می‌کند یا مالک به دلایل قانونی قصد تخلیه ملک اجاره‌ای را دارد، می‌تواند شکایت تخلیه ملک را مطرح کند.
- شکایت الزام به انجام تعهد: زمانی که فردی تعهدی را که برعهده گرفته است انجام نمی‌دهد، طرف مقابل می‌تواند با طرح شکایت، او را ملزم به انجام تعهد خود کند.
- شکایت ابطال قرارداد: در صورتی که قراردادی با ایراداتی مانند جعل، تهدید، یا اشتباه فاحش منعقد شده باشد، یکی از طرفین می‌تواند با طرح شکایت، ابطال آن را درخواست کند.
- شکایت تقسیم ارث: در مواردی که بین ورثه بر سر تقسیم ارث اختلاف وجود دارد، هر یک از ورثه می‌تواند با طرح شکایت، تقسیم عادلانه ارث را درخواست کند.
- شکایت مطالبه خسارت: زمانی که فردی به دلیل عمل یا ترک فعل دیگری متحمل خسارت شده باشد، می‌تواند با طرح شکایت، مطالبه خسارت از طرف مقابل را درخواست کند.
- شکایت رفع مزاحمت و ممانعت از حق: در مواردی که فردی به حقوق قانونی دیگری مانند حق مالکیت، حق استفاده از ملک یا دیگر حقوق مربوطه آسیب برساند فرد زیان دیده می‌تواند با طرح شکایت، رفع مزاحمت و ممانعت از حق را درخواست کند.
- شکایت فسخ قرارداد: در مواردی که یکی از طرفین قرارداد به تعهدات خود عمل نکند یا شرایط قرارداد نقض شود، طرف مقابل می‌تواند با طرح شکایت، فسخ قرارداد را درخواست کند.
- شکایت مطالبه مهریه: در دعاوی خانوادگی، یکی از رایج‌ترین شکایت‌ها، مطالبه مهریه توسط زن از شوهر است. در این مورد زن می‌تواند با طرح شکایت نسبت به مطالبه مهریه اقدام کند.
- شکایت مطالبه نفقه: در مواردی که زن یا فرزند حق نفقه دارند و این حق به آن‌ها پرداخت نمی‌شود، می‌توانند با طرح شکایت، مطالبه نفقه را درخواست کنند.
نحوه ثبت شکایت حقوقی
ثبت شکایت حقوقی به معنای آغاز یک فرایند قانونی برای احقاق حقی است که به اعتقاد فرد نقض شده است. برای ثبت شکایت حقوقی، ابتدا باید به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و پس از پرداخت هزینه دادرسی و احراز هویت از طریق سامانه ثنا، اقدام به تنظیم دادخواست کنید.
در دادخواست باید به طور دقیق و روشن، طرف مقابل دعوی (خوانده)، خواسته خود (آنچه که از دادگاه می‌خواهید) و دلایل و مستندات خود را ذکر کنید.
پس از ثبت دادخواست، پرونده شما به یکی از شعب دادگاه صالح ارسال می‌شود.
دادگاه پس از بررسی اولیه، ممکن است اقدام به تعیین وقت رسیدگی کند. در جلسه دادرسی، شما و طرف مقابل به همراه وکلای خود (در صورت داشتن وکیل) حضور می‌یابید و به ارائه دفاعیات و ادله خود می‌پردازید. در نهایت، دادگاه با توجه به مجموع اوراق پرونده و اظهارات طرفین، حکم خود را صادر می‌کند.
در این پروسه فرد شاکی باید مراحل مشخصی را طی نماید که در ادامه به این مراحل اشاره می‌کنیم و اطلاعات مفیدی در رابطه با این مراحل نیز به شما ارائه می‌دهیم.
مراحل شکایت حقوقی
برای شکایت حقوقی شما بایستی مراحلی را طی کنید که این مراحل عبارتند از:
- ثبت‌نام در سامانه ثنا: اولین قدم برای طرح هرگونه شکایت حقوقی یا کیفری، ثبت‌نام در سامانه ثنا است. این سامانه به صورت الکترونیکی و بدون نیاز به مراجعه حضوری قابل دسترسی است و امکان ثبت اطلاعات شخصی و پیگیری پرونده‌ها را فراهم می‌کند.
- مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی: پس از ثبت‌نام در سامانه ثنا، متقاضی باید به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کند. در این مرحله، با کمک کارشناسان این دفاتر و در صورت نیاز با کمک وکیل، شکایت یا دادخواست تنظیم شده و مدارک لازم برای طرح دعوی نیز در این مرحله ارائه می‌شود.
- مراجعه به کلانتری: در برخی موارد، ممکن است کلانتری نیز در مراحل اولیه شکایت دخیل باشد. به عنوان مثال، اگر جرمی مشهود مانند ضرب و جرح رخ داده باشد، شاکی می‌تواند به کلانتری مراجعه کند. در این حالت، کلانتری گزارش اولیه‌ای از وقوع جرم تهیه کرده و شاکی را برای ثبت شکایت به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی راهنمایی می‌کند.
- ارسال شکایت به مرجع صالح: پس از تکمیل شکایت یا دادخواست، پرونده به مرجع صالح ارسال می‌شود. مرجع صالح بسته به نوع شکایت می‌تواند دادگاه حقوقی یا دادگاه کیفری باشد.
- تعیین وقت رسیدگی: پس از ثبت پرونده در دادگاه، دادگاه زمانی را برای رسیدگی به پرونده تعیین می‌کند و این موضوع به طرفین دعوی ابلاغ می‌شود تا در وقت مقرر در دادگاه حاضر شوند.
- ارائه مدارک و دفاعیات: در جلسه دادرسی، طرفین دعوی می‌توانند مدارک و اسناد خود را ارائه دهند و به دفاع از ادعاهای خود بپردازند. قاضی نیز پس از شنیدن اظهارات طرفین، سؤالات لازم را مطرح می‌کند.
- صدور حکم: در نهایت، دادگاه با توجه به مجموع ادله و مستندات موجود در پرونده، حکم خود را صادر می‌کند. رای دادگاه می‌تواند به نفع خواهان یا خوانده یا به صورت مختلط صادر شود.
محل طرح شکایت حقوقی
محلی که شکایت حقوقی در آن طرح می‌شود، به عوامل مختلفی از جمله نوع دعوی، ارزش خواسته و محل اقامت خوانده (طرف مقابل دعوی) بستگی دارد. عوامل موثر در تعیین محل طرح شکایت عبارتند از:
- نوع دعوی: برخی از دعاوی مانند دعاوی خانوادگی، تجاری یا ملکی، دادگاه‌های اختصاصی دارند.
- ارزش خواسته: برای دعاوی با ارزش مشخص، دادگاه‌های خاصی صلاحیت رسیدگی دارند.
- محل اقامت خوانده: به طور معمول، دعوا باید در دادگاهی که خوانده در حوزه قضایی آن ساکن است، مطرح شود.
حال باید بدانید به صورت کلی، شکایت‌های حقوقی معمولاً در یکی از مراجع زیر طرح می‌شوند:
- دادگاه‌های عمومی حقوقی: این دادگاه‌ها به طیف گسترده‌ای از دعاوی حقوقی رسیدگی می‌کنند.
- شوراهای حل اختلاف: برای دعاوی با ارزش پایین‌تر و برخی دعاوی خاص مانند دعاوی همسایگی، شوراهای حل اختلاف صلاحیت دارند.
- دادگاه‌های تخصصی: برخی دعاوی مانند دعاوی تجاری، خانواده، یا امور ملکی، دادگاه‌های تخصصی دارند.
مدارک لازم برای طرح شکایت حقوقی
مدارک مورد نیاز برای طرح یک شکایت حقوقی به نوع دعوی، موضوع اختلاف و دادگاهی که شکایت در آن طرح می‌شود بستگی دارد. اما به طور کلی، برخی از مدارک زیر معمولاً مورد نیاز هستند:
- شناسنامه و کارت ملی: این مدارک برای احراز هویت شاکی و خوانده الزامی است.
- سند ازدواج (در صورت مربوط بودن به دعاوی خانوادگی): اگر موضوع دعوی مربوط به مسائل خانوادگی مانند طلاق، نفقه یا مهریه باشد، ارائه سند ازدواج الزامی است.
- قراردادها: هرگونه قرارداد مرتبط با موضوع دعوی، مانند قرارداد خرید و فروش، اجاره، وام و … باید ارائه شود.
- صورت‌جلسات: صورت‌جلسات جلسات و مذاکرات قبلی که ممکن است به عنوان مدرک استفاده شود.
- رسید پرداخت‌ها: رسید پرداخت‌هایی که نشان‌دهنده انجام تعهدات مالی باشد.
- گواهی‌ها: گواهی‌هایی که نشان‌دهنده وقوع حادثه یا خسارت باشد، مانند گواهی پزشکی.
- استشهادیه: اگر شاهدانی برای اثبات ادعای شما وجود دارد، می‌توانید استشهادیه از آن‌ها تهیه کنید.
- کارشناسی: در برخی موارد، برای اثبات ادعای خود به کارشناسی نیاز دارید.
- سایر مدارک مرتبط: هر مدرک دیگری که به نظر شما می‌تواند به اثبات ادعای شما کمک کند.
هزینه شکایت حقوقی
در جدول زیر هزینه دادرسی کلیه امور حقوقی را درج نمودیم:
عنوان | هزینه |
|---|---|
| بهای اوراق دادخواست و اظهارنامه و برگ اجرائیه دادگاه‌ها و هیات های حل اختلاف موضوع قانون کار ، برای هر برگ ، ۲۰ هزار ریال | ۲۰ هزار ریال |
هزینه دادرسی دعاوی مالی ، در مرحله بدوی ، تا مبلغ ۲۰۰ میلیون ریال | ۲.۵ درصد ارزش خواسته |
هزینه دادرسی دعاوی مالی ، در مرحله بدوی ، بیش از ۲۰.۰۰۰.۰۰۰ ریال | ۳.۵ درصد ارزش خواسته |
هزینه دادرسی دعاوی مالی ، در تجدیدنظر و واخواهی | ۴.۵ درصد محکوم به |
هزینه دادرسی دعاوی مالی ، در مرحله فرجام خواهی و اعاده دادرسی و اعتراض ثالث | ۵.۵ درصد ارزش خواسته |
تجدیدنظرخواهی از آراء شورای حل اختلاف | برابر هزینه دادرسی مرجع تجدیدنظر |
صلح و سازی با تراضی طرفین | هزینه ندارد |
دعاوی کیفری و غیرمالی | به مقدار هزینه دادرسی در محاکم دادگستری |
دعاوی مالی | به مقدار ۵ درصد هزینه دادرسی در محاکم دادگستری |
| هزینه دادرسی ، اگر قیمت خواسته در دعاوی مالی، در موقع تقدیم دادخواست مشخص نیست! | مقدار ۱.۵۰۰.۰۰۰ ریال |
هزینه دادرسی، در دعاوی غیرمالی، درخواست تامین دلیل و تامین خواسته، در کلیه مراجع قضایی، بسته به نوع دعوی (طبق بخشنامه رئیس قوه قضاییه) | از ۴۰۰.۰۰۰ ریال تا ۱.۸۰۰.۰۰۰ ریال |
هزینه اعتراض و درخواست تجدیدنظر از قرارهای قابل تجدیدنظر، در دادگاه و دیوان عالی کشور | ۳۰۰.۰۰۰ ریال |
هزینه تطبیق اوراق با اصل آن‌ها، در دفاتر دادگاه‌ها و دیوان عدالت اداری و سایر مراجع قضایی | ۱۵.۰۰۰ ریال |
هزینه درخواست تصویر از اوراق پرونده | ۵۰.۰۰۰ ریال |
هزینه صدور گواهی از دفاتر مراجع قضایی | ۵۰.۰۰۰ ریال |
هزینه مطابقت رونوشت و تصویر با اصل در هر مورد | ۳۰۰.۰۰۰ ریال |
هزینه ابلاغ اظهارنامه و واخواست نامه در هر مورد | ۱۰۰.۰۰۰ ریال |
هزینه گواهی امضای مترجم، توسط دادگستری برای هر مورد | ۳۰۰.۰۰۰ ریال |
هزینه پلمپ اوراق ترجمه شده، توسط مترجم رسمی دادگستری | ۳۰۰.۰۰۰ ریال |
هزینه پلمپ گواهی صحت ترجمه، در هر مورد | ۳۰۰.۰۰۰ ریال |
هزینه دادرسی اعمال ماده ۴۷۷ قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲ | ۳۰۰.۰۰۰ ریال |
تقدیم دادخواست به شعب تجدیدنظر دیوان عدالت اداری | ۴۰۰.۰۰۰ ریال |
هزینه تقدیم شکایت کیفری | ۱۰۰.۰۰۰ ریال مطابق تبصره ۱ ماده ۵۶۰ قانون آیین دادرسی کیفری ، هزینه شکایت افراد ناتوان مالی ، به تشخیص دادستان از اعتبارات قوه قضاییه پرداخت می شود. |
هزینه دادرسی، در مرحله تجدیدنظرخواهی از احک | ۳۰۰.۰۰۰ ریال |
هزینه اعتراض به قرارهای قابل اعتراض دادسرا | ۲۰۰.۰۰۰ ریال |
هزینه اعاده دادرسی کیفری ، در دیوان عالی کشور | ۵۰۰.۰۰۰ ریال |
هزینه درخواست اجرای ماده ۴۷۷ قانون آیین دادرسی کیفری | ۳۰۰.۰۰۰ ریال |
تقدیم شکایت به دادسرای انتظامی قضات | ۳۰۰.۰۰۰ ریال |
درآمد حاصل از اجرای ماده ۲۳۰ قانون آیین دادرسی کیفری | مطابق با ماده قانونی مربوطه |
هزینه صدور گواهی عدم سوء پیشینه کیفری- نسخه اول | ۲۰۰.۰۰۰ ریال |
هزینه صدور گواهی عدم سوء پیشینه کیفری- نسخه دوم | ۱۵۰.۰۰۰ ریال |
تنظیم شکایت حقوقی
تنظیم شکایت حقوقی، اولین گام برای احقاق حق در مراجع قضایی است. این فرایند نیازمند دقت و رعایت اصول حقوقی است. برای تنظیم یک شکایت حقوقی موثر، باید به نکات زیر توجه کرد:
ابتدا باید مشخص شود که چه کسی (خواهان) از چه کسی (خوانده) به چه دلیلی شکایت دارد. سپس، باید دلایل و مستندات کافی برای اثبات ادعا جمع‌آوری شود.
دادخواست باید به صورت شفاف و روشن تنظیم شود و شامل مشخصات کامل طرفین دعوی، خواسته، دلایل و مستندات باشد. همچنین، باید به دادگاهی که صلاحیت رسیدگی به موضوع را دارد، ارجاع شود. با توجه به پیچیدگی‌های حقوقی و اهمیت دقیق بودن تنظیم دادخواست، توصیه می‌شود که برای تنظیم شکایت حقوقی از یک وکیل پایه یک دادگستری کمک بگیرید.
وکیل با تجربه می‌تواند به شما در جمع‌آوری مدارک، تنظیم دادخواست و پیگیری مراحل دادرسی کمک کند. همچنین، وکیل می‌تواند شما را از حقوق و تکالیفتان در طول مراحل دادرسی آگاه سازد و بهترین راهکار را برای پیگیری پرونده شما ارائه دهد.
شکایت حقوقی چقدر طول می کشد؟
مدت زمان رسیدگی به یک شکایت حقوقی به عوامل متعددی بستگی دارد و نمی‌توان زمان دقیقی برای آن تعیین کرد. اما به طور کلی، عوامل زیر می‌توانند بر مدت زمان رسیدگی تأثیرگذار باشند:
- نوع دعوی: دعاوی مختلف، پیچیدگی‌های متفاوتی دارند. برخی دعاوی ساده‌تر و برخی دیگر پیچیده‌تر هستند. دعاوی پیچیده‌تر معمولاً زمان بیشتری برای رسیدگی نیاز دارند.
- تعداد طرفین دعوی: هرچه تعداد طرفین دعوی بیشتر باشد، رسیدگی به پرونده زمان بیشتری می‌برد.
- تعداد ادله و ادعاها: هرچه تعداد ادعاهای مطرح شده در دادخواست بیشتر باشد، رسیدگی طولانی‌تر خواهد شد.
- میزان پیچیدگی موضوع: برخی از دعاوی به دلیل ماهیت فنی یا تخصصی، نیاز به بررسی‌های کارشناسی دارند که این امر باعث طولانی شدن روند رسیدگی می‌شود.
- بار کاری دادگاه: حجم کار دادگاه‌ها نیز می‌تواند بر مدت زمان رسیدگی تأثیرگذار باشد.
- اقدامات طرفین دعوی: همکاری یا عدم همکاری طرفین دعوی در ارائه مدارک و حضور در جلسات دادرسی می‌تواند بر سرعت رسیدگی تأثیرگذار باشد.
- تعداد جلسات دادرسی: تعداد جلسات دادرسی که برای رسیدگی به پرونده برگزار می‌شود، می‌تواند مدت زمان رسیدگی را طولانی‌تر کند.
اعتراض به آرای صادره: در صورتی که طرفین دعوی به آرای صادره اعتراض کنند، روند رسیدگی طولانی‌تر خواهد شد.
چطور بدانیم شکایت ما حقوقی است یا خیر؟
برای تشخیص اینکه شکایتی حقوقی است یا خیر، باید به ماهیت موضوع شکایت توجه کرد. اگر موضوع شکایت مربوط به نقض حقوق مالی، اموال، قراردادها، خانواده، یا سایر حقوق مدنی باشد، احتمالاً یک دعوای حقوقی است.
در دعاوی حقوقی، هدف معمولاً جبران خسارت، الزام به انجام یا عدم انجام کاری خاص، یا احقاق حقی مدنی است. برای مثال، دعاوی مربوط به مطالبه مهریه، تخلیه ملک، مطالبه خسارت ناشی از تصادف، و دعاوی قراردادی از جمله دعاوی حقوقی هستند.
اگر در تشخیص ماهیت شکایت خود تردید دارید، بهتر است با مشاور حقوقی تهران و دیگر شهرها مشورت کنید. وکیل با بررسی دقیق موضوع، می‌تواند به شما در تشخیص نوع دعوی و نحوه پیگیری آن کمک کند.
ما در مطالب این صفحه ۰ تا ۱۰۰ موضوع شکایت حقوقی را مورد بررسی قرار دادیم و اطلاعات مفیدی در رابطه با انواع شکایت حقوقی، مراحل این شکایت و مدارک لازم برای شکایت حقوقی و هزینه‌ها به شما همراهان دادپایا ارائه نمودیم و اینک در انتها امیدواریم مطالب این صفحه برای شما مفید بوده باشد.
